Afl. 8 – 2011 Grafelijke domeinhoven

Historische verkenningen
Iedere maandagavond vanaf 20.00 uur
 
28 maart 2011
 
Grafelijke domeinhoven in Beverwijk en
Heemskerk
 
gast: Jean Roefstra
 
Het hofstelsel is al in de Karolingische tijd (circa 700-910) ontstaan. De domeinhoven waren meestal in het bezit van kerkelijke en wereldlijke machthebbers. Een curtis of domeinhof (de centrale boerderij van een curtis) met grootgrondbezit is eigendom van een grondheer (de vroon). Een hof bestaat uit twee delen: 1) het domein of vroonland (terra indominicata) dat rechtstreeks werd uitgebaat voor de heer, en 2) de omliggende gronden (terra mansionaria) die aan de horigen zijn toegewezen voor hun eigen levensonderhoud. Meestal zijn deze te herkennen aan langgerekte afgebakende percelen. De heer -of diens meier- gaf vanuit de hof leiding aan de hieraan verbonden horigen die het land bewerkten. Daarnaast fungeerde een hof ook als bestuurscentrum, alwaar recht gesproken werd (hofgericht).
 
De onvrije boeren of horigen hadden vele verplichtingen tegenover de heer of meier van de hof. Het kostenloos verrichten van werkzaamheden op de vroon- of hoflanden en andere hand-, span- en wagendiensten behoorden hiertoe.
Onvrije boeren en horigen waren tevens verplicht om hun koren op de banmolen te laten malen (molendwang).
 
Het eerste domeinhof van de curtis Hoflant (het grondgebied liep van Velsen tot Assum en Heemskerk) stond in Sint Agathenkerk (vroegere naam van Beverwijk) en was naar alle waarschijnlijkheid het huis/kasteel van Albert Banjaert, verwoest in 1204. Na de opheffing/verkoop van het opvolgende (tweede) domeinhof in 1248, genaamd Hoflant en gelegen nabij de Eurtanomsingel werden vele kastelen gebouwd in Beverwijk en Heemskerk. In Heemskerk lag het derde domeinhof het “Oude Hof” gelegen aan de Oosterweg.
 
Tijdens deze aflevering vertelt Jean Roefstra over zijn archeologisch -en historisch onderzoek naar deze drie grafelijke domeinhoven sinds de jaren tachtig van de vorige eeuw. De aanwezigheid van deze hoven vormen een verklaring waarom er zoveel kastelen in Heemskerk en Beverwijk hebben gestaan. Over al deze kastelen volgen nog diverse afleveringen.
 
Te gast is Jean Roefstra, historisch archeoloog van de Stichting Historische Archeologie (S.H.A)
 
Een programma van Daan de Vries jr. en Jan Camfferman van Radio Beverwijk en historisch archeoloog Jean Roefstra van de Stichting Historische Archeologie (S.H.A).
 
RADIO BEVERWIJK
Te ontvangen op: Kabel: 104.5 FM
 
Overal online te ontvangen, zie: radio Beverwijk.